Willen we dat kwetsbare mensen op straat belanden?
Opinie: Willen we dat kwetsbare mensen op straat belanden?
Trouw, 7 juli 2024. Ingezonden brief, mede ondertekend door Stichting ROS.
Vele vluchtelingen verliezen het recht op onderdak door het nieuwe, harde beleid. Hulp wordt overgelaten aan toch al overbelaste particulieren. Willen we echt zo’n samenleving zijn, vraagt Elise Kant zich af, namens meerdere fondsen en NGO's.
Met de afspraken in het nieuwe coalitieakkoord komt er straks niet alleen een hek om de landsgrens heen. Haastig worden nu ook al binnen Nederland de deuren hard dichtgetrokken voor de honderden vluchtelingen die nog bezig zijn met de herziening van hun procedures of die al hun vertrek of doorreis proberen te regelen. Zij verliezen het recht op onderdak en komen op straat terecht.
De rijksbijdrage voor de Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV) wordt afgeschaft. Dit betekent dat er honderden mensen extra op straat komen te staan. Men denkt blijkbaar: we sluiten de LVV en het probleem is opgelost.
Menswaardigheid
De LVV is bedoeld om mensen zonder verblijfsvergunning een duurzame oplossing te bieden. Dit kan zijn door ze te begeleiden bij vertrek, doorreis of – in het geval van nieuwe feiten – het starten van een hernieuwde procedure. De LVV is daar succesvol in geweest, dat blijkt uit een evaluatie van de overheid zelf. Maar de regeling gaat vooral over menswaardigheid: mensen te eten geven en een dak boven hun hoofd, terwijl zij bezig zijn een uitweg te zoeken uit de crises in hun leven.
De coalitie wil blijkbaar snel een daad stellen in het migratiedebat, waarbij feiten en fictie door elkaar worden gehaald. Een bezuiniging van 18 miljoen op de LVV is een statement naar de kiezers: kijk ons eens daadkrachtig zijn! Maar het gaat voorbij aan internationale en Europese wetgeving, en er wordt niet verder gekeken dan kortetermijnkosten. Want vele honderden mensen meer op straat, betekent op de lange termijn eerder meer kosten op het gebied van acute zorg en veiligheid dan minder.
Overbelaste particuliere initiatieven
Wat er nu gebeurt is verontrustend. Wij als fondsen en ngo’s willen wijzen op de schrijnende realiteit die ontstaat voor deze toch al kwetsbare groep mensen. Zij verdwijnen mogelijk in de illegaliteit, lopen grote kans op uitbuiting, op misbruik, onveilige situaties, honger, slechte gezondheid en kunnen zich gedwongen voelen hun toevlucht te zoeken in het criminele circuit om te overleven.
De druk wordt verlegd naar de toch al overbelaste particuliere initiatieven en organisaties die het drama op straat niet langer kunnen aanzien. Zij spelen een cruciale rol in het bieden van hulp aan ongedocumenteerde mensen. Ze verstrekken niet alleen basisbehoeften zoals voedsel, kleding en onderdak, maar bieden ook juridische ondersteuning en helpen bij het navigeren door het complexe bureaucratische landschap.
Deze organisaties zijn vaak de laatste reddingslijn voor mensen die anders nergens terecht kunnen. Zij spelen een belangrijk rol voor de mensen zelf, maar ook voor de veiligheid en de leefbaarheid van de samenleving.
Falen van de rechtsstaat
De vraag is: willen we zo’n samenleving? Een land waarin wie kwetsbaar is overgeleverd is aan wat toevallig wordt opgezet? Een land waarin het falen van de humanitaire rechtsstaat op de schouders van initiatieven en vrijwilligers wordt gelegd? Duizenden mensen repareren dagelijks de schade veroorzaakt door een systeem dat in zijn voegen kraakt. Zij houden de humaniteit in stand.
Wij doen daarom een dringende oproep aan de nieuwe coalitie om de financiering van de LVV niet te stoppen en te investeren in oplossingen die de rechten van alle inwoners respecteren, ongeacht hun status.